• Η συμμετοχή αντιπροσωπειών από 10 χώρες του Νότου και της υπόλοιπης Ευρώπης καθώς και η αναβαθμισμένη υπουργική εκπροσώπηση στην 5^η συνάντηση του VTC στην Αθήνα, αποδεικνύει την ισχυρή πολιτική βούληση των χωρών που συμμετέχουν σ’ αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα διακρατικής συνεργασίας να προχωρήσουμε από κοινού εντείνοντας τις προσπάθειες μας , με βάση το στρατηγικό στόχο των προσιτών  και «δίκαιων» τιμών στα ακριβά φάρμακα . Είναι πολύ σημαντική επίσης η εκπροσώπηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η πολιτική στήριξη που αυτή παρέχει σ’ αυτή την «συμμαχία».
• Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι χώρες με διαφορετικής πολιτικής απόχρωσης  κυβερνήσεις και Υπουργοί με διαφορετικές ιδεολογικές και  πολιτικές αφετηρίες , μοιράζονται  την ίδια αγωνία για το προφανές  αδιέξοδο στο διεθνές και ευρωπαϊκό πλαίσιο αδειοδότησης, κυκλοφορίας , τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων. Φαίνεται ότι η διαχωριστική γραμμή που υπερβαίνει παραδοσιακές αντιθέσεις των πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης είναι : «δικαίωμα στην πρόσβαση με οικονομικά βιώσιμο τρόπο στη φαρμακευτική καινοτομία vs αδιαφανής και κερδοσκοπική λειτουργία της αγοράς φαρμάκου».  Είναι πλέον μη αποδεκτές  οι  ανισότητες  στην Υγεία  και στο Φάρμακο και είναι πλειοψηφική η απαίτηση να είναι διαθέσιμα και προσιτά σε όλες τις χώρες τα σύγχρονα φάρμακα που έχουν προστιθέμενη θεραπευτική αξία.  Στην ουσία αναζητείται μια νέα ισορροπία ανάμεσα σε ένα δημόσιο αγαθό όπως το φάρμακο και στα ισχυρά εταιρικά συμφέροντα που διαμορφώνουν τους όρους λειτουργίας της  φαρμακευτικής αγοράς και της   πρόσβασης των πολιτών στις νέες θεραπείες .    Για τη δική μας χώρα , που η κρίση και η λιτότητα οδήγησε σε  αυξημένη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος των  φαρμάκων μετατρέποντας την στην πιο «φτωχοποιητική» δαπάνη των νοικοκυριών, το πρόταγμα της καθολικής και ισότιμης κάλυψης των φαρμακευτικών αναγκών των ανθρώπων είναι κορυφαία κοινωνική και πολιτική προτεραιότητα .
• Όλοι θεωρώ ότι αναγνωρίζουμε πως μετά από 1 χρόνο συζητήσεων και προετοιμασίας , η πρωτοβουλία μας βρίσκεται σε ένα οριακό σημείο . Παρά το ότι η πολιτική βούληση όλων μας είναι δεδομένη, παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα ομογενοποίησης απόψεων και ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης , είναι προφανές ότι υπάρχει ένα έλλειμμα θεσμικής κατοχύρωσης και νομικής «θωράκισης» της διαδικασίας που έχουμε συλλογικά δρομολογήσει . Αυτό , σε συνδυασμό με τη «ποικιλομορφία» που διέπει το εθνικό δίκαιο κάθε  χώρας , δημιουργεί αντικειμενικές δυσκολίες στο να προχωρήσει γρήγορα και αποδοτικά το εγχείρημα και ενισχύει την αναμενόμενη επιφυλακτικότητα της φαρμακοβιομηχανίας . Έχει μεγάλη αξία λοιπόν  να καλύψουμε αυτό το κενό, δημιουργώντας το κατάλληλο «νομικό κέλυφος» που θα ενισχύει τη δεσμευτικότητα τόσο με τους αντισυμβαλλόμενους , όσο και μεταξύ των χωρών-μελών της «Βαλέτα».  Χρειαζόμαστε , κατά την άποψη μας  άμεσα, το κατάλληλο «μίγμα» ευελιξίας, αποφασιστικότητας  και αποτελεσματικότητας , που θα μας επιτρέψει όχι απλώς να συνεχίσουμε τις πολύ ενδιαφέρουσες συναντήσεις μας σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο , αλλά να αποδείξουμε ότι η πρωτόγνωρη αυτή πολυμερής συμμαχία μπορεί να έχει κοινωνική χρησιμότητα και ανταποδοτικότητα για τους πολίτες και τα Συστήματα Υγείας των χωρών μας. Προφανώς με σεβασμό στις εθνικές ιδιαιτερότητες και στο δίκαιο κάθε χώρας , χωρίς να αγνοούνται οι εσωτερικές ισορροπίες και ιεραρχήσεις , χωρίς περιορισμούς στο κυρίαρχο δικαίωμα κάθε χώρας να αποφασίζει για τη  φαρμακευτική της πολιτική, με συναινέσεις και  όχι με πλειοψηφίες ,   αλλά με ειλικρινή διάθεση ανεύρεσης κοινών βηματισμών που θα οδηγήσουν σε μετρήσιμα και αμοιβαία οφέλη . Η φαρμακοβιομηχανία ενώνει δυνάμεις για να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στις πολιτικές αποφάσεις . Είναι καιρός να το κάνουμε και εμείς , δίνοντας το μήνυμα ότι η περίοδος της αδιαφανούς και αυθαίρετης διαμόρφωσης των τιμών , η περίοδος της «ομηρείας» κρατών και ασθενών , έχει παρέλθει χωρίς επιστροφή.
• Θεωρούμε ότι τα επόμενα βήματα  για την  ενδυνάμωση  της «Βαλέτα» είναι :

1. η συλλογική επεξεργασία ενός κανονιστικού πλαισίου που θα κατοχυρώνει τη δεσμευτικότητα και θα «θωρακίζει» νομικά  τη διαδικασία και το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Η προβλεψιμότητα και η διαφάνεια της διαδικασίας ενισχύουν την αξιοπιστία της «Βαλέτα».

2. η διασφάλιση ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες θα ξεπεράσουν την όποια «απροθυμία» τους και ότι θα έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στις  διαδικασίες της «Βαλέτα» . Το κίνητρο αυτό είναι η ευχερής και γρήγορη πρόσβαση σε πολύ μεγάλες αγορές ( 160 εκατομμυρίων πολιτών ) χωρίς  να αναμένουν πότε κάθε χώρα θα κάνει τη δική της αξιολόγηση και διαπραγμάτευση. Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε ότι δεν θα  γίνεται παράλληλη διαδικασία  και σε εθνικό επίπεδο για τα φάρμακα που αξιολογεί και διαπραγματεύεται η «Βαλέτα».

3. οι τακτικότερες και καλά προετοιμασμένες συναντήσεις των τεχνικών κλιμακίων με καταμερισμό εργασίας ανάμεσα στα μέλη του VTC , καθώς και η συστηματική επικοινωνία και ανταλλαγή των  απαραίτητων  στρατηγικών  πληροφοριών ( κλινικές μελέτες , επιδημιολογικά δεδομένα, πληθυσμοί-στόχος , συγκριτικές κλινικές αξιολογήσεις κλπ) που διευκολύνουν τις αποφάσεις σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο.

Το νομικό «κέλυφος» το οποίο αναλάβαμε την υποχρέωση στο 4^ο VTC να εισηγηθούμε στη σημερινή μας συνάντηση,  βασίζεται στην αρχή της ομοφωνίας για τα κρίσιμα θέματα ( στρατηγική της «Βαλέτα» , horizon scanning και επιλογή φαρμάκων για κοινή αξιολόγηση και διαπραγμάτευση , διαδικασία και κανόνες για τη λήψη αποφάσεων καθώς  και για την ενσωμάτωση τους σε εθνικό επίπεδο ) . Επίσης εισάγει κανόνες αμεροληψίας και εμπιστευτικότητας που κρίνονται απαραίτητοι σ’ αυτή την κρίσιμη φάση.  Είναι πολύ σημαντικό  ζήτημα να αποτυπωθούν σε ένα κείμενο με νομικές πτυχές που θα εμπλουτίζει τη «Διακήρυξη της Βαλέτας» , όλες οι «δικλείδες ασφαλείας» που εγγυώνται την υλοποίηση  των αποτελεσμάτων της  συλλογικής  μας προσπάθειας και άρα τη βιωσιμότητα της . Μπορούμε στο επόμενο διάστημα να διαβουλευτούμε και να συμφωνήσουμε το περιεχόμενο μιας Διεθνούς Σύμβασης που θα παρέχει νομική ισχύ  στα αποτελέσματα της «Βαλέτα» και ασφάλεια σε όλους ( Εθνικά Συστήματα Υγείας , ασθενείς, φαρμακοβιομηχανία ) .

Υπάρχουν χωρίς αμφιβολία διαφορές και αποκλίσεις ανάμεσα μας που οφείλουμε να συνυπολογίζουμε , αλλά υπάρχει και μια πολύ ισχυρή βάση κοινών συμφερόντων που επιβάλλει την εμβάθυνση της συνεργασίας μας και την επιτάχυνση των ώριμων και συμφωνημένων βημάτων.  Αν δεσμευτούμε στην ιδέα ενός «οδικού χάρτη» που θα οδηγεί με ασφάλεια στον τελικό στόχο της κοινής διαπραγμάτευσης, τότε μπορούν να ξεπεραστούν όλα τα τεχνικού χαρακτήρα προβλήματα που έχουν ήδη ανακύψει ή θα προκύψουν στην πορεία( πχ μέγιστη ή ελάχιστη τιμή , εύρος τιμών ή fix τιμή , δυνατότητα ή όχι διαπραγμάτευσης και σε εθνικό επίπεδο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός της «Βαλέτα»).

• Επειδή διαθέτουμε όλοι μας ισχυρή πολιτική βούληση να ευοδωθεί αυτή η στρατηγικού χαρακτήρα συμπόρευση , είμαι σίγουρος ότι θα ενεργοποιήσουμε όλα τα αποθέματα πολιτικής , νομικής και οργανωτικής  ευφυίας για να λύσουμε τη δύσκολη εξίσωση που μας ταλανίζει : πρόσβαση των πολιτών στο φάρμακο + βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας + ενθάρρυνση της έρευνας και της καινοτομίας + σεβασμός στο εθνικό δίκαιο + κανόνες δεσμευτικότητας .

Οφείλουμε να κάνουμε την υπέρβαση . Η «Βαλέτα» μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το πετυχημένο «παράδειγμα» εθελοντικής συνεργασίας  που θα  επηρεάσει καταλυτικά τους σημερινούς αρνητικούς συσχετισμούς στην Ευρώπη  ( κυρίως λόγω της αντίθεσης της Γερμανίας , αλλά και άλλων χωρών, σε κάθε ιδέα κοινών πολιτικών στην Υγεία και στο Φάρμακο). Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε , δεν έχουμε την «πολυτέλεια» της «μοναχικής πορείας» απέναντι σε «συνασπισμούς συμφερόντων» με μεγάλη οικονομική και πολιτική επιρροή,  έχουμε υποχρέωση να διατηρήσουμε ένα κλίμα  υψηλών  – και όχι ελάχιστων- προσδοκιών για τους πολίτες των χωρών μας. Το πρόταγμα της καθολικής κάλυψης και της ισότητας  στην Υγεία , θέτει ως αδιαπραγμάτευτο στόχο το  δικαίωμα όλων των ευρωπαίων πολιτών στην εγγυημένη πρόσβαση σε κάθε πραγματικά καινοτόμα θεραπεία , ιδιαίτερα για νοσήματα που θέτουν σε κίνδυνο ή επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων( καρκίνος , αυτοάνοσες παθήσεις , σπάνιες νόσοι κλπ) . Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί και  τα μέτρα λιτότητας που υπονομεύουν το στόχο της καθολικότητας και της ισότητας στη φροντίδα, καθώς και οι κοινές  προκλήσεις για τη Δημόσια Υγεία και το Κοινωνικό Κράτος , επιβάλλουν συνέργειες και αλληλεγγύη ανάμεσα μας. Έχουμε κάνει ήδη αρκετά , ξέρουμε ότι «κολυμπούμε σε αχαρτογράφητα νερά» και υπάρχουν πραγματικές δυσκολίες , αλλά έχουμε επίγνωση της ιστορικότητας αυτής της περιόδου και των κοινωνικών αναγκών που είναι πιεστικές. Γι ’αυτό και θα προχωρήσουμε . Το αν  θα τα καταφέρουμε θα εξαρτηθεί  σε μεγάλο βαθμό από όλους μας !