Αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών διατρέχουν οι καπνιστές που υποβάλλονται σε ολική αρθροπλαστική γόνατος ή ισχίου. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι όσοι επιμένουν να καπνίζουν παρά τις συμβουλές του γιατρού τους για διακοπή της επιβλαβούς συνήθειας είναι πιθανότερο (αν και το ποσοστό είναι πολύ χαμηλό) να υποστούν λοίμωξη στη χειρουργημένη περιοχή και να χρειαστούν  επανεπέμβαση.

«Η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία για την αντιμετώπιση ασθενών με οστεοαρθρίτιδα τελικού σταδίου ή με ρευματοειδή αρθρίτιδα του ισχίου και του γόνατος όταν η συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει. Προσφέρει ανακούφιση του πόνου και θεαματική βελτίωση της λειτουργίας των αρθρώσεων, τα οποία συμβάλλουν στη καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Ωστόσο, οι μετεγχειρητικές επιπλοκές που σχετίζονται με την πρόθεση -δηλαδή την τεχνητή άρθρωση- όπως η άσηπτη χαλάρωση, η λοίμωξη και η εξάρθρωση, συνήθως οδηγούν στην αποτυχία της ολικής αρθροπλαστικής, οπότε απαιτείται προσοχή σε οποιονδήποτε παράγοντα μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα της επέμβασης. Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου, δηλαδή εκείνοι που αφορούν στον τρόπο ζωής των ασθενών, που μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στην έκβαση των επεμβάσεων αυτών. Τέτοιοι παράγοντες είναι κυρίως το κάπνισμα, αλλά και η χρήση αλκοόλ», επισημαίνει ο διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και εξειδικευμένος στις αρθροπλαστικές ισχίου & γόνατος ορθοπαιδικός χειρουργός Δρ. Αθανάσιος Τσουτσάνης.

Ειδικότερα, είναι ευρέως αποδεκτό ότι το κάπνισμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη μετεγχειρητικών επιπλοκών. Έχει αναφερθεί ότι για τους ασθενείς που καπνίζουν σε περίπτωση επιπλοκών η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο είναι μεγαλύτερη και υπάρχουν σημαντικότερες επιβαρύνσεις. Επιπλέον, στους καπνιστές παρατηρούνται υψηλότερα ποσοστά αναθεώρησης, δηλαδή επανεπέμβασης, από ό,τι στους μη καπνιστές μετά από τη διενέργεια ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος. Επιβεβαίωση των παραπάνω πρόσφεραν τα ευρήματα μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Journal of Bone & Joint Surgery, η οποία περιελάμβανε στοιχεία 15.264 ασθενών που υπέστησαν συνολικά 17.394 ολικές αρθροπλαστικές μεταξύ 2000 και 2014 – 8.917 ισχίου και 8.477 γόνατος. Τα ευρήματα αυτά έδειξαν ότι για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε ολική αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος, το κάπνισμα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο μολυσματικών (σηπτικών) επιπλοκών που απαιτούν επανάληψη της χειρουργικής επέμβασης. Επίσης, κάθε επιπλέον pack year (πακέτο-έτος) ήταν επιβαρυντικός  παράγοντας και συνέβαλε στην πραγματοποίηση αναθεώρησης της επέμβασης. Το pack year υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό των πακέτων τσιγάρων που καπνίζονται την ημέρα με τον αριθμό των ετών που έχει καπνίσει το άτομο. Για παράδειγμα, 1 pack-year είναι ίσο με το κάπνισμα 20 τσιγάρων (1 πακέτο) την ημέρα για ένα έτος ή 40 τσιγάρα την ημέρα για 6 μήνες. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές, το κάπνισμα ενός επιπλέον πακέτου ανά ημέρα για μια δεκαετία συνδέεται με αύξηση 12% του σχετικού κινδύνου, δηλαδή όσο πιο βαρύς καπνιστής είναι κάποιος τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει. Οι ασθενείς με ιστορικό βαρύτερου καπνίσματος έχουν αυξημένες πιθανότητες λοιμώξεων ακόμη και αν έχουν σταματήσει να καπνίζουν.

«Με δεδομένο τον  αυξημένο περιεγχειρητικό και μετεγχειρητικό κίνδυνο επανεισαγωγής στο νοσοκομείο ή ανάγκης για αναθεώρηση, συμβουλεύουμε τους καπνιστές-ασθενείς να ακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος πριν από την ολική αρθροπλαστική», σημειώνει ο Δρ. Τσουτσάνης. «Μελέτες με σκοπό τη διαπίστωση της ωφέλειας που προσφέρει η διακοπή του καπνίσματος πριν από τη χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης έχουν δείξει ότι πράγματι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών».

Η μελέτη, που παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Ορθοπαιδικών Χειρουργών και η οποία περιελάμβανε περισσότερους από 500 καπνιστές που υποβλήθηκαν σε ολική αντικατάσταση ισχίου ή γόνατος, έδειξε ότι οι άνθρωποι που ακολούθησαν και ολοκλήρωσαν ένα πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος σχεδιασμένο από το NYU Langone Medical Center είχαν καλύτερα χειρουργικά αποτελέσματα και ήταν λιγότερο πιθανό να χρειαστούν αναθεώρηση αρθροπλαστικής συγκριτικά με άλλους καπνιστές.

Επιπλέον, οι άνθρωποι που σταμάτησαν το κάπνισμα είχαν χαμηλότερα ποσοστά προβλημάτων μετά τη χειρουργική επέμβαση, τα οποία περιλάμβαναν επανεισαγωγή στο νοσοκομείο, λοιμώξεις στη χειρουργική περιοχή, θρομβώσεις, πνευμονία, εγκεφαλικό επεισόδιο και λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το ποσοστό των επιπλοκών ήταν περίπου κατά ένα τέταρτο χαμηλότερο για τους ασθενείς με αρθροπλαστική γόνατος που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος σε σύγκριση με εκείνους που δεν το έκαναν.

Παλαιότερη μελέτη είχε καταδείξει ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν προϊόντα καπνού μέσα σε ένα μήνα από τη χειρουργική επέμβαση ήταν περισσότερο από δύο φορές πιθανότερο να αναπτύξουν εν τω βάθει χειρουργική λοίμωξη από όσους δεν το έκαναν.

«Πράγματι υπάρχουν παράγοντες που δύνανται να προκαλέσουν αύξηση  των πιθανοτήτων εμφάνισης επιπλοκών στους ασθενείς που χρειάζονται ολική αντικατάσταση της άρθρωσής τους. Εν τούτοις το ποσοστό ασφάλειας των αρθροπλαστικών είναι ιδιαίτερα υψηλό, ιδιαίτερα εκείνων που εκτελούνται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές», μας καθησυχάζει ο Δρ. Τσουτσάνης και προσθέτει: «Όσον αφορά στο ισχίο, η Πρόσθια Ελάχιστης Επεμβατικότητας Χειρουργική -η λεγόμενη AMIS- έχει αποδειχθεί η πιο φιλική στον ασθενή και η πιο ασφαλής. Σε αντίθεση με όλες τις άλλες χειρουργικές τεχνικές στις οποίες είναι αναγκαία η τομή και η αποκόλληση μυών, η προσπέλαση στην τεχνική AMIS επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων απλά παρεκτοπίζοντας τους μυς. Αυτό προσφέρει μια σειρά πλεονεκτημάτων όπως είναι η ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, η μείωση της απώλειας αίματος , η συντόμευση της διάρκειας παραμονής στο νοσοκομείο και η γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Το ίδιο ασφαλείς είναι και οι τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας για την ολική αρθροπλαστική γόνατος οι οποίες επίσης βοηθούν τον ασθενή να επανέλθει στους φυσιολογικούς ρυθμούς του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αποφεύγοντας ή μειώνοντας τους τροποποιήσιμους παράγοντες επιπλοκών οι ολικές αρθροπλαστικές επιτρέπουν στους ασθενείς να εκτελούν ανενόχλητα όλες τις δραστηριότητές τους ακόμα και δεκαετίες μετά την επέμβαση».