Λίγες μέρες πριν αρχίσει η νέα σχολική χρονιά, μικροί και μεγάλοι ετοιμάζουν τις τσάντες, τα τετράδια και τα μολύβια τους. Τις μέρες που απομένουν, όμως, θυμηθείτε να προγραμματίσετε και έναν έλεγχο των δοντιών του παιδιού από τον ορθοδοντικό.
Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιο πρόβλημα για να γίνει αυτή η επίσκεψη. Αντίθετα, ο έλεγχος είναι προτιμότερο να γίνεται για προληπτικούς λόγους. Αν είναι η πρώτη εξέταση, ιδανικά αυτή πρέπει να γίνει στην ηλικία των 7 ετών, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Ορθοδοντικών (American Association of Orthodontists). Και αν το παιδί ή ο έφηβος φορά ήδη σιδεράκια, το τσεκάπ πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο μετά την καλοκαιρινή ραστώνη.
«Αν και ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι τα σιδεράκια πρέπει να τοποθετούνται στην προεφηβεία ή την εφηβεία, η διάγνωση και η έναρξη της θεραπείας συχνά πρέπει να γίνονται πολύ νωρίτερα όταν υπάρχει κακή σύγκλειση των μόνιμων δοντιών», λέει η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων. «Ακόμα κι αν τα δόντια του παιδιού φαίνονται ίσια, ο ειδικός ιατρός μπορεί να δει αδιόρατες ενδείξεις επικείμενων προβλημάτων. Επιπλέον, έχει τις απαιτούμενες γνώσεις για να αξιολογήσει τα αναδυόμενα μόνιμα δόντια και την ανάπτυξη της γνάθου, καθώς και να προτείνει τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας των δοντιών».
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε συντομότερη και απλούστερη θεραπεία. Επιπλέον, σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να επιτευχθούν αποτελέσματα τα οποία δεν θα ήταν εφικτά όταν θα ολοκληρωνόταν η ανάπτυξη του προσώπου και της γνάθου του παιδιού. Μπορεί ακόμα να αποτρέψουν σοβαρότερες καταστάσεις στο μέλλον, όπως οι εξαγωγές δοντιών.
«Στις μικρές ηλικίες τα οστά των γνάθων μπορούν να ανταποκριθούν πολύ πιο εύκολα στις ορθοδοντικές παρεμβάσεις. Έτσι η έγκαιρη θεραπεία δίνει στον ορθοδοντικό τη δυνατότητα να καθοδηγήσει σωστά την ανάπτυξη της γνάθου και να περιορίσει τον κίνδυνο τραυματισμού, όταν λ.χ. προεξέχουν οι κεντρικοί τομείς ή κοπτήρες, δηλαδή τα μπροστινά δόντια του παιδιού», εξηγεί η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη. «Έχει επίσης τη δυνατότητα να διορθώσει επιβλαβείς στοματικές συνήθειες του παιδιού, να βελτιώσει την εμφάνιση του προσώπου του, να ωθήσει τα μόνιμα δόντια σε πιο ευνοϊκές θέσεις και να βελτιώσει την σύγκλειση των δοντιών και των χειλιών».
Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η κακή σύγκλειση των δοντιών οδηγεί σε προβλήματα με τη μάσηση αλλά και με την ομιλία, και μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην κοινωνική και σχολική ζωή του παιδιού. Αν μάλιστα τα οδοντικά προβλήματα είναι εμφανή, το παιδί μπορεί να έρθει αντιμέτωπο με πειράγματα στο σχολείο, με συνέπεια να αποκτήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί επίσης να αποκτήσει νωρίς στη ζωή του τερηδόνα και ουλίτιδα, οι οποίες μερικές φορές είναι δύσκολες στην αντιμετώπισή τους.
Βέβαια, η διάγνωση κάποιου προβλήματος δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η θεραπεία πρέπει να αρχίσει αμέσως. «Δεν είναι η ηλικία εκείνη που καθορίζει τη θεραπεία, αλλά το εκάστοτε ορθοδοντικό πρόβλημα», λέει η ειδικός. «Έτσι, μπορεί δύο παιδιά να έχουν την ίδια ακριβώς ηλικία, αλλά το ένα να χρειάζεται άμεση έναρξη της ορθοδοντικής θεραπείας και το άλλο όχι».
Όταν το παιδί φορά σιδεράκια
Αν το παιδί ή ο έφηβος φορά ήδη σιδεράκια, χρειάζεται μια προληπτική αξιολόγηση πριν αρχίσει η σχολική χρονιά. Κατ’ αυτήν «ο ορθοδοντικός θα εξετάσει την πορεία της θεραπείας, θα κάνει τυχόν απαιτούμενες προσαρμογές στο πλάνο της και θα ανανεώσει κάποιες συμβουλές προς το παιδί που αφορούν τον τρόπο ζωής», εξηγεί η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη.
Ούτως ή άλλως, ο τακτικός επανέλεγχος (συνήθως 4-6 εβδομάδες) είναι απαραίτητος για την ομαλή εξέλιξη της ορθοδοντικής θεραπείας και τον έλεγχο της υγείας των δοντιών, προσθέτει.
Καθαρισμός
Πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι επίσης απαραίτητος ο καθαρισμός των δοντιών και η φθορίωση, που μπορεί να διαφυλάξουν την οδοντική υγεία προστατεύοντας τα δόντια από την τερηδόνα. «Η τερηδόνα οφείλεται σε μικροοργανισμούς που υπάρχουν στην στοματική κοιλότητα και είναι πολύ συνηθισμένη στη χώρα μας», λέει η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη.
Πριν από λίγα χρόνια, έρευνα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας είχε δείξει ότι στις ηλικίες 12-15 ετών τα περισσότερα παιδιά έχουν ήδη 2-3 χαλασμένα δόντια και μόνο ένα στα τρία είναι χωρίς τερηδόνα.
Αν, εξάλλου, εντοπιστούν στα δόντια του παιδιού οπές ή σχισμές, ο ειδικός μπορεί να τοποθετήσει προληπτικές οδοντικές εμφράξεις (sealants). Πρόκειται για μεμβράνες από ρητινώδες υλικό που συνήθως τοποθετούνται πάνω στις μασητικές επιφάνειες των πίσω δοντιών (των γομφίων και των προγομφίων) για να εμποδίσουν τις ρωγμές να εξελιχθούν σε πλήρη τερηδόνα. Ο στόχος αυτός είναι πιθανότερο να επιτευχθεί όταν το παιδί τηρεί σχολαστικά τους κανόνες καλής στοματικής υγιεινής.
Ανάλογα με τα ευρήματα του προληπτικού ελέγχου, ο οδοντίατρος ή/και ο ορθοδοντικός θα προτείνουν ένα πλάνο θεραπείας, το οποίο βέβαια θα εξαρτηθεί και από τις διατροφικές συνήθειες του παιδιού και το πόσο συχνά και καλά βουρτσίζει τα δόντια του.
«Στα μικρά παιδιά πρέπει να διορθώνουμε εγκαίρως τα προβλήματα εκείνα που αν επιμείνουν θα επιδράσουν αρνητικά στην ομαλή εξέλιξη της οδοντοφυΐας και του προσώπου», καταλήγει η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη.
